Plastikako kutxa sentsorialaren jarduera ebaluatuta

Arte plastikoetako portfolioan jaso dut practicumean landutako jarduera honi buruzko informazioa (prozedura, emaitzak eta ebaluazioa). Horrekin, practicumean zehar arte plastikoen arloan landutako jarduerak bukatutzat eman ditut. Izugarri gozatu dut!

Animazioak egiteko aplikazio sinplea

Tellagami sakelako telefonoetarako debaldeko aplikazioa da, "gami" izena duten animaziozko istorio motzak sortzea ahalbidetzen duena, norberak grabatutako ahotsari pertsonaia gehituta.

Lehendabizi, zure pertsonaia aukeratu eta haren itxura aldatuko duzu. Gero, istorioaren atzealdeko irudia aukeratu behar duzu, edo zure irudietako bat igo. Ondoren, zure pertsonaiak esango duena grabatu dezakezu (30 segundo gehienez), edo testua idatzi (ingelesez idazten baduzu, ondo, baina aplikazioak euskarazkoa ez du irakurtzen jakingo) aplikazioak berak ahotsa jartzeko.

Iruditu zait erabilgarria izan daitekeela eskolan, hainbat gauza egiteko:

• Haurrek istorio motzak sortzea haien ahotsa grabatuta.
• Proiektu baten sarrera erakargarriagoa egiteko, arte plastikoetako portfolioan aipatu dudan Miroren proiektuan egiten duten bezala.
• Haurrek sortutako olerkiak edo abestiak aurkezteko beste modu bat erabiltzeko.
• Haurrak oporretan non izan diren kontatzeko, haien irudiak eta ahotsak erabilita.

Marrazki librearen ordezkoak

Orokorrean eskoletan marrazki librea arte plastikoak lantzeko gehiegitan erabiltzen dela esan zaigu graduan zehar. Okerrago dena, gehienetan marrazki librea zer landu ez dakigunean agintzen omen dugu eskoletan.

Horregatik, interesgarria iruditu zait marrazki librea ez diren ariketak probatzea practicumean zehar, baina irakaslearen aldetik txoko horretan gidaritza gehiegi eman gabe egin daitezkeenak, bestela ezingo baitira marrazki librearen ordezko gisa erabili. Arte plastikoetako portfolioan jaso ditut egindako saiakerak.

Collagearen jarduera azalduta

Igo dut arte plastikoen portfolioko webgunera azken asteetan burututako jardueraren azalpena eta irudiak.

Ipuinei lapatuta

Joan den lauhilekoa ipuinen aldia izan da niretzat; guztiak ipuinen inguruan egin du bira. Haur literaturaren ikasgaiaz gain, besteetan ere ipuinetara jo dut lanak egiteko.

Bereziki interesgarria iruditu zait arte plastikoen inguruan landutako jarduera didaktikoa, ipuin beraren (Txanogorritxo) bi bertsio alderatzeari buruzkoa. Ariketa polita iruditzen zait haurrek begirada kritikoa lantzen hasteko.

Arte Plastikoen portfolioa

Ikasturte honetan kosta egiten ari zait lana blogerantz bideratzea, eta spin-off mordoxka sortzen ari zaizkit. Horietako bat Arte Plastikoak IIko portfolioa da. Lana blogean egiten hasi banintzen ere, iruditu zitzaidan hau ez zela formaturik egokiena, eta Wix plataforman webgune txiki bat sortu nuen. Bertara eraman nituen hemen ikasgaiaren inguruan idatzitakoak eta horren gainean egin nuen lan.

Hementxe dago emaitza, oraingoz oso pozik utzi nauena. Bigarren lauhileko honetan zehar espero dut portfolioa osatzen jarraituko dugula, irakaslea aldatuko badigute ere.

Haur Hezkuntzarako arte plastikoetako proposamen baten deskribapena: taldeko ondorioak

Talde txikian eztabaidatu dugu gure esperientzia, eta oso antzekoa izan dela ikusi dugu. Orokorrean, arte plastikoen inguruan egiten diren jarduerek motrizitate fina lantzea dute helburu, eta oso gidatuak daude. Normalean, haurrek eredu baten gainean egiten zuten lan (fitxa bat).

Batzuetan, gainera, oso denbora gutxi ematen zaio gaiari.

Haur Hezkuntzarako arte plastikoetako proposamen baten deskribapena

Joan den ikasturtean Practicum Iean izan nuen esperientzian arabera egingo dut ariketa hau. Lau urteko gelan hiru txoko zeuden, eta horietako bat plastika txokoa zen. Beste biak puzzle txokoa eta eraikuntza txokoa ziren.

Irakaslearen eta ikasleen paperari dagokionez, uste dut nahiko esanguratsua dela txokoei buruzko ikuspegi orokorra: eraikuntza eta plastika txokoak haurrek modu nahiko autonomoan lan egiteko txoko gisa ikusiak ziren, eta puzzle txokoa, aldiz, noizean behin fitxak erabiltzen zirenez, irakaslearen aldetik parte-hartzen zuzenagoa behar zuen txokoa bezala ikusten zen.

Plastikako txokoan mahaiak eta astoak zeuden. Txokoari begira zeuden apaletan hainbat material zegoen: papera, guraizeak, arkatzak, argizariak, plastidecor antzeko margoak, plastilina, gometsak, papera zulatzeko puntzoiak eta horietarako oinarri bigunak eta abar. Astoen oinarrian tenperaz betetako ontziak zeuden, bakoitza bere pintzelarekin (horia, gorria, urdina, berdea). Kola eta hura zabaltzeko egurrezko makilatxoak beharrezkoa zenean ateratzen ziren ontzi txikietan.

Astoetan tenperarekin normalean formatu handia erabiltzen zen (DIN A3), eta mahaietan txikia (DIN A4). Ariketa batzuk haur guztiek egin behar zituzten (adibidez, gai zehatz bati buruzko margolana, edo fitxa bat puntzoiarekin zulatzea edo koloreztatzea), baina beste askotan txokoko jarduerak libreak ziren, haur bakoitzak nahi zuena margotuz. 

Adibidez, udazkenari buruzko proiektua landu zen ni han izan nintzen asteetan, eta haurrek gaztaina batzuen fitxa koloreztatu zuten (gaztainak kolore ubel eta horiz koloreztatu zuen haur baten lana "zuzendu" egin zen, niri dudak sortu zizkidan zerbait), hiru hosto desberdin zituen beste fitxa bat puntzoiarekin zulatuta hostoak banatu eta horiek ere koloreztatu ziren, eta zuhaitz bat margotu zuten tenperaz.

Eguberriak gerturatzean, komuneko paperaren tutuak erabilita eta fitxa bateko zuhaitza koloreztatu eta apainduta, haurrek etxera eramateko eguberrietako zuhaitza egin zuten. Orduan laguntza gehiago behar izan zuten, haiek tenperaz koloreztatutako tutuak lehortzen jartzen, adibidez.

Haurrek aste horietan egin zuten antzerki bati buruzko horma-irudia egin zen ere. Gelako haur baten arrebak zuhaitz handi bat eta txoriak marraztu zituen, eta gelako haurrek apaindu egin zuten guztia collagearen bitartez (orri batean haur bakoitzak bere eskuen siluetak marraztu eta guraizez moztu eta koloreztatu ondoren, eskuak zuhaitzaren adarrak balira bezala itsatsi zituzten horma-irudian).

Gelako neskak oso interesaturik zeuden paperean koroak marraztu, haiek koloreztatu eta apaindu, moztu eta buruan jartzen. Eraztunak ere egiten zituzten teknika bera egiten. Hura ez zen irakasleak proposatutako jarduera izan, haiengandik sortua baizik. Bat hasi, eta beste guztiak haren atzetik hasten ziren horrelakoak egiten.

Ni han egon nintzen asteetan ez nuen ikusi artelanen eredurik haurrei erakusten zitzaienik, eta irakasleak erabili zituen baliabideak aurreko urteetako fitxak izan ziren. Kexu zen denborarik ez zuela jarduera eta baliabide berriak bilatzeko, adibidez Eguberrietan etxera zerbait eramateko prestatzeko orduan.

Nire ustez plastikako txokoaren helburu didaktiko nagusia haurren motrizitate fina garatzea zen. Modu kritikoan begiratuta, esango nuke ez zitzaiola puzzle txokoari (matematikari) bezainbesteko garrantzirik ematen. Agian eraikuntza txokoa zen irakaslearen aldetik prestakuntza eta planifikazioari dagokionez arreta gutxien jasotzen zuena, eta ondoren plastika txokoa. Puzzle txokoan, aldiz, buelta gehiago ematen zitzaizkion zein jarduera proposatu pentsatzeari, eta haurrek egindako lanen jarraipena egiten zen (adibidez, eskura zituzten puzzle guztietatik zeintzuk bakarrik burutu zituzten eta zeintzuk laguntzarekin jasotzen zuen irakasleak idatziz).

Artea eta adimenaren sorkuntza: ideietako batzuei buruzko irudiak

Aurreko sarreran landutako testuko 1, 6, 9, 10 eta 12 puntuei buruzko irudiak bilatu behar ditugu.

1. puntua

6. puntua

9. puntua

10. puntua

12. puntua

Artea eta adimenaren sorkuntza: ideia nagusiak

Portfolioaren bigarren ariketarako, gure irakasleak eskatu digu Eisner-en 2004ko El arte y la creación de la mente. El papel de las artes visuales en la transformación de la conciencia liburuko 10. kapitulua irakurtzeko, bertan azaldutako hamahiru ideien artean bakoitzarentzat garrantzitsuenak direnak aukeratzeko eta norberaren hitzetan azaltzeko. Ondoren, gure talde txikian eztabaidatu eta taldeko lau ideia nagusiak erabakiko ditugu. Nik aukeratutakoak ondokoak dira:

1. Esanahiak askotarikoak dira, eta horiek sortzeko beste hainbat bitarteko behar ditugu

Gizakiaren zeregin garrantzitsuenetako bat esanahiak eraikitzea da, hau da, ikastea. Hezkuntzak, noski, ikaskuntzan paper garrantzitsua du. Esanahiak sortu eta ulertzeko bitarteko diferenteak digu eskura, eta horietako bakoitza erabiltzen trebatu beharra dugu bakoitzari ahalik eta etekin handiena atera ahal izateko, ez baitira norbanakoaren heltze prozesuaren bitartez modu automatikoan garatzen. Gainera, bitarteko horietako bakoitzaren bidez gai baten inguruan esanahi osagarriak eraiki daitezke. Beraz, zenbat eta bitarteko gehiago ezagutu, orduan eta esanahi aberatsagoak eraiki ahal izango dira. 

Eskolak esanahiak eraikitzeko bide gutxi batzuei eskaintzen die arreta gehien: hitzezko hizkuntza eta matematika. Haurrak horietan trebatzeko ahalegin handiak egiten dira, eta horretan ematen dira eskolako ordu gehienak. Arteek (plastikoak, musikak, dantzak, antzerkiak) ikasteko bide berriak eskaintzen dituzte, hitzezko hizkuntzak eta matematikak eskaintzen dituztenen osagarri direnak, eta horiek bezain baliotsuak.

2. Harreman kualitatiboei buruzko iritziak ezagutza somatikoan oinarritzen dira

Ikasteko beste modu batzuetan ez bezala, arteetan esanahi berriak elementuen harreman kualitatiboei erreparatuz eraikitzen dira. Harreman kualitatiboei buruzko iritziak norberaren barrura begiratuta sortuko dira, zentzumenen bitartez sortzen zaizkigun sentsazioetatik abiatuta. Sentsazio horiek hautemateko gaitasuna, sentsibilitatea, garatu egin behar da, eta garapen horren bidez lortuko da bizitzaren zentzu estetikoa.

Arteek sentsibilitate hori lantzeko eta garatzeko aukera eskaintzen dute, ikasteko beste bideek sustatzen duten pentsatzeko moduarekiko desberdina den pentsatzeko modua sorrarazten dute.

9. Eskolako ikasketa-eremu guztien artean, arteak dira dibertsitatea, indibidualtasuna eta ezustekoa gehien sustatzen dutenak

Egungo eskolan (eta munduan) uniformizaziorako, homogeneizaziorako eta estandarizaziorako presioak oso nabarmenak dira. Arteek aukera paregabea eskaintzen dute indar horiei aurre egiteko eta sormena bultzatzeko.

Bestetik, bizitzako esperientziak gero eta aurreikusteko modukoagoak dira; ezustekoari toki gutxi egiten diogu. Eskolan ere horrelaxe gertatzen da, eta ezustekoa eta akatsa etsai bezala ikusten dira. Arteek ezustekoari atea irekitzen diote, sortzeko prozesuan zehar malgutasunaren bitartez.

Arteen bidezko ikaskuntza ebaluatzeko ezinbestean hartu beharko dira indibidualtasuna, aniztasuna eta ezustekoa kontuan. Horrenbestez, ebaluazioak ezingo du izan aurretik finkatutako helmuga jakin eta bakarrarekiko egindako bidearen neurketa, ikasle bakoitzaren ibilbidearen azterketa baizik.

12. Arteen bidez hazteko aukerak amaigabeak dira

Garuna biologikoa den artean, adimena edo gogamena kulturala da. Eskolak paper garrantzitsua du adimenaren garapenean, haurra kulturarekin harremanetan jartzeko bitarteko nagusietako bat delako. Bestetik, hezkuntzak norbanakoaren garapenari egin dakiokeen ekarpenik nagusia bizitzan zehar ikasteko interesa piztea da.

Arteek norbanakoa bir-sortzeko aukera eskaintzen dute, artelana sortzeko prozesuan norbanakoaren izaera islatuko duen emaitza lortzen baita, eta emaitza hori beste bir-sortze baterako abiapuntua izango delako. Beraz, arteek etengabe ikasteko prozesu ziklikoak jartzen dizkiote eskura gizakiari.

Taldean eztabaidatu dugunean, ikusi dugu guztiok komunean jasotako ideia bakarra bederatzigarrena dela eta eztabaida labur baten ondoren, erabaki dugu ondoko ideiak proposatuko ditugula talde bezala: 1, 4, 6 eta 9.

Arte Plastikoak eta Ikusizko Kultura II - Portfolioaren sarrera

Eskolen lehen egunean irakasleak eskatu digu irakasgaiari buruzko sarrera idatz dezagun, abiapuntu gisa. Lan interesgarria izango da, aurrerago ondo egongo baita irakasgaia lantzen hasi aurretik pentsatutakoa amaierako gogoetekin alderatzea.

Zein da irakasgaiaren programa?

Zoritxarrez, lehen eguneko eskoletara berandu iritsi nintzen, eta irakaslearen hasierako azalpenak galdu nituen. Horregatik, irakasgaiaren edukiak zeintzuk izango direnaren inguruan ulertu dudana EHUko web orrian graduari buruz irakasgaiaren gida eskuan hartuta azalduko dut. Horren arabera, iruditzen zait irakasgaian ondoko alderdiak landuko ditugula aurreikusten dela:

• Norberaren arte-hizkuntza garatzea, aberastea eta hobetzea.
• Haur Hezkuntzako curriculumak arte plastikoei eta ikusizko kulturari buruzko ikuspegia eta edukiak aztertzea eta kritikoki ebaluatzea.
• Arte plastikoak eta ikusizko kultura haurren ikuspegitik eta haurrekin lantzearen inguruko hezkuntza-ereduak aztertzea.
• Haur Hezkuntzan arte plastikoak eta ikusizko kultura lantzeko irakaslearentzat baliabide praktikoak esploratzea.
• Irakaslearen sormena sustatzeko estrategiak praktikan jartzea.
• Haur Hezkuntzan gai honi buruzko proposamen didaktikoen diseinua lantzea modu praktikoan.

Zer ikasi nahi dut nik irakasgaian?

Hiru helburutan laburbildu dezaket irakasgaian lortu nahi nukeena:

• Haur Hezkuntzan arte plastikoak eta ikusizko kultura nola lantzeari buruzko nire ikuspegia eraikitzea, gelakideekin elkarlanean eta elkarrekintzan. Haur Hezkuntzako irakasle bezala hizkuntza plastikoari eta ikusizko arteari buruz zer, nola, zergatik eta zertarako landu galderei behin-behineko erantzun bat eman nahi nieke ikasturtearen amaierarako.
• Haur Hezkuntzako materialen alderdi plastikoa kritikoki analizatu eta ebaluatu ahal izateko irizpideak argitzea, gelakideekin elkarlanean eta elkarrekintzan. Hau da, aurrerantzean Haur Hezkuntzarako baliabide eta materialak irakasgaiaren ikuspuntutik modu kritikoan baloratzeko gutxieneko gaitasuna garatu nahi nuke.
• Arte plastikoekin eta ikusizko kulturarekin zuzenean esperimentatzea eta prozesu horretaz gozatzea. Etorkizunean arte plastikoak eta ikusizko kultura Haur Hezkuntzako ikasleekin modu egokian lantzeko, ezinbestekoa iruditzen zait neronek horretarako zaletasuna edukitzea, eta gaia esperientzia pertsonal atseginekin lotzea.

Ebaluazioaren aurreikuspena

Irakasgaiaren zein alderditan ibiliko ote garen hobeto, eta zeintzuetan okerrago, baita lortzea espero dugun nota zehaztu dezagun eskatu zaigu ere.

Zailtasun gehien arte plastikoen arloan trebetasuna garatzearen inguruan pentsatzen dut izango dudala, menderatzen ez dudan hizkuntza delako eta nire bizitzan zehar gutxien landu dudana delako. Hori bai, nire alde dut landu dudan gutxia gozamen handiz egin dudala, eta horregatik ez dit inolako estutasunik sortzen erronkak. Irakasleak azaldu duenez, lantzen dugunaren gainean gogoeta egitea eta horretarako hitzezko hizkuntza erabiltzea izango da irakasgaian landuko den alderdietako bat, eta hori izango da dudarik gabe hobekien egingo dudana, hitzezko hizkuntzan eroso sentitzen naizelako eta gogoeta egitea gustuko dudalako. 

Notaren inguruan, zintzoa izango naiz: lehen mailan gai honi buruz izan genuen irakasgaian ateratako nota oso ona izan bazen ere, orain arte graduan atera dudan baxuena izan da, eta ez nuke oraingoan hori errepikatu nahi. Hala ere, notek badute nolabaiteko subjektibotasuna (zer ebaluatuko da, ibilbidea eta esfortzua, ala emaitza finala? trebetasuna ala ahalegina? ...), eta zenbakia ez da gehien interesatzen nauena, garrantzitsua bada ere. Orduan baino gehiago ikasi nahi dut, hori da niretzat garrantzitsuena, eta horrek nota harrekiko isla badu, ondo, baina bestela ere ez dit lorik kenduko.