Aurreko batean, telebistan film bat ikusten ari nintzela, sekuentzia batek nire arreta erakarri zuen: aspaldian alargundutako protagonistak emaztea faltan bota, eta kaxa batetik lurrin-fraskoa atera zuen, flis txiki bat egin eta haren usaina berriz ere aurrean izateko. Betidanik interesatu zait gure ondotik joandakoen usaina eta ahotsaren gaia, eta irudiak baino nahiago izaten dut horiek burura ekartzen saiatzea. Erreparoa eta guzti ematen dit gertukoak bideoan grabatzeak, inoiz grabaketa horiek ahotsak oroimenetik ezabatzen zaizkidanean berriro ere freskatzeko erabiliko ote ditudan pentsatuta. Pertsonen usainekin, aldiz, Süskinden irudimenean ezik, buruak huts egindakoan ez daukagu nora jo, pertsona horiek erabilitako perfumeetara ez bada.
Gaur goizean, aurrekoan ikusitako filmaren sekuentzia etorri zait burura, gazteek batuari muzin egiten diotela dioen testua irakurrita. Nire uste apalean, arazoa ez da gazteek batutik ihes egiteko joera, euskara atzean uztea baizik. Batuan, euskalkian, nahiz auzoko hizkeran euskararen oinarrizko gramatika berdina dela ikasi dugunez, bata zein bestea erabiltzean ez dut arazorik ikusten. Arazoa hizkuntza ez ezagutzean dago, hura ez menderatzean.
Hizkuntzaren didaktikari buruz bigarren lauhilekoan izan dugun ikasgaian 2011ko inkesta soziolinguistikoaren emaitzak aztertu ditugu, azaletik izan bada ere. Zaila da emozionalki atxikimendua sentitzen den zerbaiti buruzko datuak objektiboki aztertzea, baina martetar baten lekuan jarrita datu horiek aztertzen saiatu behar ba banu, esango nuke azken mende erdian euskararen inguruan filmaren protagonistari momenturen batean sortuko zitzaion galdera berari erantzuna bilatu behar izan zaiola: lurrin-fraskoan gero eta perfume gutxiago dagoela ikusita, zer egin?
Perfumeen mundua zehazki ezagutzen ez dudan arren, badakit horien artean kategoriak badirela, lurrinaren kontzentrazioaren araberakoak, honelako segida batean ordenatzen direnak: parfum, eau de parfum, eau de toilette, eau fraîche, eau de cologne, eta horien ondoren datoz frantsesa galtzen deneko azpiko kategoriak, diluituenak, supermerkatuko kolonia hutsak. Duela mende erdi inguru parfum d'euskara genuen, frasko txikian, oso kontzentratua, eta laster bukatuko zela zirudiena. Hortik aurrera euskara berreskuratzeko abian jarri ziren politikek arrain eta ogien miraria egiteko asmoa izango zuten, noski, baina parfum-ez betetako frasko handia sortu beharrean, euskara diluitu zaigula dirudi. Aipatutako testuaren arabera, esango nuke perfumeen sektorean udako sasoirako merkaturatu ohi diren bertsio arin eta fresko horietako bat hedatu zaigula gizartean orain, eau fraîche d'euskara, alegia. Hori bai, frasko handian.