Plastikako kutxa sentsorialaren jarduera ebaluatuta

Arte plastikoetako portfolioan jaso dut practicumean landutako jarduera honi buruzko informazioa (prozedura, emaitzak eta ebaluazioa). Horrekin, practicumean zehar arte plastikoen arloan landutako jarduerak bukatutzat eman ditut. Izugarri gozatu dut!

Animazioak egiteko aplikazio sinplea

Tellagami sakelako telefonoetarako debaldeko aplikazioa da, "gami" izena duten animaziozko istorio motzak sortzea ahalbidetzen duena, norberak grabatutako ahotsari pertsonaia gehituta.

Lehendabizi, zure pertsonaia aukeratu eta haren itxura aldatuko duzu. Gero, istorioaren atzealdeko irudia aukeratu behar duzu, edo zure irudietako bat igo. Ondoren, zure pertsonaiak esango duena grabatu dezakezu (30 segundo gehienez), edo testua idatzi (ingelesez idazten baduzu, ondo, baina aplikazioak euskarazkoa ez du irakurtzen jakingo) aplikazioak berak ahotsa jartzeko.

Iruditu zait erabilgarria izan daitekeela eskolan, hainbat gauza egiteko:

• Haurrek istorio motzak sortzea haien ahotsa grabatuta.
• Proiektu baten sarrera erakargarriagoa egiteko, arte plastikoetako portfolioan aipatu dudan Miroren proiektuan egiten duten bezala.
• Haurrek sortutako olerkiak edo abestiak aurkezteko beste modu bat erabiltzeko.
• Haurrak oporretan non izan diren kontatzeko, haien irudiak eta ahotsak erabilita.

Marrazki librearen ordezkoak

Orokorrean eskoletan marrazki librea arte plastikoak lantzeko gehiegitan erabiltzen dela esan zaigu graduan zehar. Okerrago dena, gehienetan marrazki librea zer landu ez dakigunean agintzen omen dugu eskoletan.

Horregatik, interesgarria iruditu zait marrazki librea ez diren ariketak probatzea practicumean zehar, baina irakaslearen aldetik txoko horretan gidaritza gehiegi eman gabe egin daitezkeenak, bestela ezingo baitira marrazki librearen ordezko gisa erabili. Arte plastikoetako portfolioan jaso ditut egindako saiakerak.

Collagearen jarduera azalduta

Igo dut arte plastikoen portfolioko webgunera azken asteetan burututako jardueraren azalpena eta irudiak.

Datorren asterako planak

Joan den astea pixka bat hankaz gora bukatu zen eskolan, eta aste hau berdin hasiko dela dirudi. Bost urteko beste gelako tutoreak baja hartu behar izan du, eta pasa den ostegun eta ostiralean ez zen etorri. Ordezkorik ez da iritsi oraindik (berez, baja ostiralean hartu zuen), eta ostegunean nire tutoreak bi gelak hartu zituen kolektibarako, eta ondoren talde bakoitza bere gelan egon zen txokoetan, eta tutorea gela batetik bestera ibili zen. Gure gelan arduraduna jarri zuen arduradun, eta ondo moldatu omen ziren, ni ez bainengoen han. Ostiralean eskolak ingeleseko irakaslea bidali zuen Zientzia Museora irteera goizean egin ahal izateko, eta orientatzailea arratsaldean gelan lanean aritzeko. Beraz, tutoreak eta biok gure martxa jarraitu genuen gure gelan, eta arratsaldean eskolako liburutegira joan ginenean ni geratu nintzen haurrekin, tutorea ikasketa buruarekin hitz egitera joan ahal izateko. Dirudienez, astelehenean ere ez dugu ordezkorik izango, Eusko Jaurlaritzak egun pare bat behar izaten dituenez ordezkoa bidaltzeko. Bitartean, eskolak ahal duen hobekien moldatzen ditu giza baliabideak. Ikasketa buruaren ardura da horiek kudeatzea, eta bihar goizean jakingo dugu zer erabaki den.

Ordezkoa datorrenean, nire tutoreak berarekin egon beharko du zer lantzen ari diren azaltzeko (orain planetei buruzko proiektua lantzen ari dira bi taldeak aldi berean eta jarduera berak burutzen), baina bere arazo nagusia bi tutoreak batera egon ahal izateko denbora eskasia da. Asteazkenetan ordu t'erdiz daude biak libre, bi taldeek dantza eta musika lantzen dituzten bitartean, baina maiz bakoitzak bestelako betebeharrak ditu atzeratuta, eta zaila egiten zaie tartea aurkitzea. Bestela, 12.30-13.30ak tartea erabil dezakete, gurasoekin bilerak, eskolako bilerak edo prestakuntzako jarduerak ez dituzten egunetan. Ez da erraza beste lerroko kidearekin biltzea, nire eskolan behintzat, ez baitago irakasleen ordutegian horretarako tarterik finkatuta, beste horrenbeste lanekin gertatzen den moduan.

Ikusiko dugu asteari zer nolako antza hartzen diogun astelehen goizean, eta horren arabera erabakiko dut zer proposatu tutoreari. Printzipioz, musikako jarduerak lantzen hasteko asmoa nuen, baina horretarako denbora izan behar dut tutorearekin hitz egiteko, eta iruditzen zait aste honetan ez dela horretarako aukerarik izango, lehentasuna aste oso hau behintzat bajan emango duen beste tutorearen hutsunea ahalik eta hobekien betetzea izango delako. Aste honetan, hortaz, nire eginbeharra argia izango da: bost urteko bi taldeetako haurrak ahalik eta hobekien egon daitezen laguntzea, posible dudan neurrian.

Aukerarik ikusten badut, duela aste pare bat prestatuta dudan jarduera txiki bat lantzea proposatuko diot tutoreari. Arte Plastikoen irakasgaian bideo batean ikusitako jarduera bat da, non kartoizko kaxa handi bat barrutik bitan banatu dudan, eta zati bakoitzean objektu bat sartu dudan (20-25 cm luze den plastikozko marrazoa eta plastikozko inbutu bat). Kaxaren zati bakoitzak eskuak sartzeko bi zulo ditu, eta haurrek eskuak sartuta objektua ukitu eta ondoren ahalik eta zehaztasun handienarekin marraztu behar dute. Kaxa barruan begiratzeko tentazioa uxatzeko, zuloetan sukaldean erabiltzen diren plastikozko eskularruei behatzak kenduta eskumuturretik gora duten zatia jarri dugu. Hona hemen argazkiak (ea bihar kaxarena ateratzen dudan, aurrekoan ahaztu zitzaidan eta):

Jarduera aurkezteko jolas bat proposatzeko asmoa dut, gelan bertan burutzekoa. Haur bati zapi batekin begiak estaliko dizkiogu, eta orduan beste haurrak tokiz aldatuko dira. Orduan, begiak estalita dituen haurra lagun batengana eraman, eta ukimenaren bidez asmatu beharko du nor den. Ondoren, azalduko diet antzeko jolas bat egingo dugula, kaxaren barruan dauden bi objektuak eskuen bidez "ikusi" eta marraztuko ditugulako. Eskuan beste objektu bat eramango dut (itsas-izar bat), eta azalduko diet marrazkiek ahalik eta zehatzenak izan behar dutela, itsas-izarra adibide bezala erabilita: zenbat beso dituen kontatu eta kopuru zehatz hori marraztu behar dutela, bata bestea baino luzeagoa balitz, horrela marraztu beharko luketela, eta abar. Haurretako batzuk pixka bat "alperrak" direnez, ahalik eta hobekien egitera bultzatzeko, esango diet gelako lagun guztiek marrazkiak bukatu ondoren marrazki guztiak batera jarriko ditugula eta objektuak kaxatik atera ondoren, guztion artean eztabaidatuko dugula ea zeintzuk iruditzen zaigun gehien gerturatu direla objektuen marrazkietan.

Azken eztabaida hau seguruenik ez da aste honetan izango, talde guztiak plastika txokotik pasa arte ez baitira marrazkiak bukatuko. Aurretik egin genuen jarduera baten eztabaida egiteko daukagu oraindik, bi haurrek haien collageak bukatu gabe dituztelako. Lan horrekin ere talde osoko eztabaida egin nahi nuke, eta haurretako batzuk besteen akatsak "matxakatzeko" ohitura dutenez, kritika eraikitzailea egitera ohitu nahi nituzke. Horretarako, pentsatu dut lan guztiak kolektiba egiten dugun tokiko kortxoan jarrita, eskatzea nahi dutenek lan bati buruz duten iritzia emateko, formula zehatz bat erabilita: lehendabizi, lan horretan gustukoa duten zerbait adieraziko dute "nire ustez, lan honetan oso ondo dago ..." esanez eta, ondoren, hobetzeko zerbait dagoela iruditzen bazaie, hori gehituko dutela "nire ustez, lan honetan hobetzeko dagoena ..." esanez. Nik collagetako bat aukeratuko dut eta iritzia ematearen adibide bat egingo dut haientzat. Marrazoaren eta inbutuaren marrazkiekin ere esango diet guztion artean lan guztiak eztabaidatzeko metodo bera erabiliko dugula, ea zer gertatzen den.

Orain arte kontatutako ipuinak eta datorren asterako pentsatutakoak

Orain arte gelan kontatu ditudan ipuinak ondokoak dira: Lionniren "It's mine!", Tulleten "Liburu bat", Browneren "Tunela" eta "Urdaburutarrak", eta Dautremerrek ilustratutako "Nasrudin". Horietako bi plastika txokoan bi jarduera proposatzeko erabili ditut ondoren ("It's mine" eta "Urdaburutarrak"). Lehenengoaren kasuan jarduera luzeagoa izan da (berez, oraindik ez dugu bukatu), eta arte plastikoen portfolioan jasotzeko asmoa dut. Browneren liburuarekin marrazki bat egin zezatela proposatu genien, haien etxea eta barruan kide bakoitza etxeko lan bat egiten irudikatuko zuena. Interesgarria izan zen ikustea genero rolak ezer gutxi aldatu direla, eta emakumezkoak direla etxeko lanak egiten dituztenak. Noizbait aldatuko ote da hori?

Beste ipuinak helburu gehigarririk gabe gozatzeko kontatu nituen. Tira, egia da "Liburu bat" haurrak nireganatzeko helburuarekin kontatu nuela, ipuinaren tartea sendotzeko estrategiaren baitan, baina pedagogikoki bestelako helbururik ez nuen aldez aurretik finkatu.

Orain arte, esango nuke "Liburu batek" liluratu zituela, eta "Tunelak" haien interesa biziki piztu zuela, azken honen ondoren sortu baitzen orain arteko eztabaidarik aberatsena.

Datorren asterako bereziki haur bat gogoan izanda helburu "pedagogikora" bueltatuko naiz, haien artean izugarrizko antza duten bi ipuinekin: d'Allancéren "Vaya rabieta" eta Sendaken "Piztiak bizi diren lekuan". Hain dira antzekoak lehenengoa bigarrenaren "omenezko" dela esan litekeela (edo okerrago den zerbait). d'Allancérena askoz ere zuzenagoa da kasketa irudikatzeko orduan, Sendaken metafora baino askoz ere esplizituagoa da. Horregatik iruditu zait hobe lehendabizi d'Allancérena kontatu, eta hurrengo egunean Sendakena kontatzea, ea haurrek bien arteko lotura egiten duten ikusteko. Kasu honetan ere, eskatuko diet plastikako txokoan daudenean, haien "kasketaren monstruoa" marraz dezatela, bereziki zer egiten duen. Eta espero dut gaiaren inguruan eztabaidatzeko aukera emango digula.

Hauxek dira asmo honen inguruan ditudan dudak: egokia al da hain helburu "pedagogiko" argirako ipuinak erabiltzea? Zilegi al da? Haurrak prest egongo ote dira haien barruko mamua marrazteko, nahiz eta esan ondoren ez ditugula marrazkiak guztion aurrean erakutsiko (plastikako lanetako batzuekin egingo dugu)?

Gaia desdramatizatzeko, segun eta zer nolako giroa sumatzen dudan, nire kasketaren mostruoa haiek deskribatzeko asmoa dut, baita marraztekoa ere, hala nahi badute. Ea zer gertatzen den...

Collagearekin aurrera jarraitzen

Gaur hirugarren taldea igaro da plastikako txokotik collagean oinarritutako lana egitera. Bigarren taldea ez nuen jarduera hasi aurretik aulkietan esertzera behartu eredu bezala erabiliko genituen liburuak aurkezteko, eta nik egindako animalien collageen ereduak erakusteko, eta iruditu zitzaidan hasieran galduagoak egon zirela batzuk.

Ondorioz, gaur lehenengo taldearekin egin nuenera bueltatu naiz; haurrei aulkietan tenperekin margotzeko erabiltzen dituzten astoen parean esertzeko eskatu diet, astoetan liburuetako batzuk jarri ditut (guztiak collageen bidez ilustratuak, eta denak Leo Lionnirenak), eta azaltzen joan naiz nola eginda zeuden ilustrazio horiek, eta horrelako animaliak (igelak, saguak eta abar) nola egin daitezkeen azaldu diet nik egindako adibideen bitartez. Gainera, esan diet nik egindako animalien atalak haiek kartoi-mehe bat hartu eta horren gainean "errepasatzeko" (silueta marrazteko) erabil zitzaketela.

Horrela, haurrek modu autonomoagoan lan egin ahal izan dute, eta ni ez naiz hain estututa sentitu. Tutoreari kontatu diodan bezala, txokoan izan garen tartean ordulariari behin begiratzea eta guzti lortu dut! Aurrerapauso itzela (jesus, zein gutxirekin konformatzen naizen, barregarria da).

Tutoreari kontatu diot goizean (egunero 45 minutu goizago joaten gara eskolara jarduerak prestatzeko, bestela denborarik ez baitago) aste honetan behin baino gehiagotan haurrekin amets egin dudala, eta bi egunetan lo gutxi egin dudala, nire jarduera txatxu honi bueltak ematen, haurrei nola azaldu, zer aldatu eta abar pentsatzen...

Eta bitartean, nire tutoreak jarduerak burutzen ditu magoek kapelatik untxi zuriak ateratzen dituzten naturaltasun eta ustezko erraztasun handiz. Hain urrun ikusten dut nire burua horrela aritzen! Baina badakit hura ere ez zela jakitun jaioko, eta arituz bakarrik ikasiko dudala. Beste horrenbestetan aipatu dudanari jarraituta, nire gelakide batek esan zigun bezala, Arinaiztar izatea beste erremediorik ez dago aurrera egin nahi bada.

Lehen jarduerak antolatzen

Aste honetan plastika txokoan jarduera bat antolatu eta eramaten ari naiz. Leo Lionniren ipuin asko ditudanez, horiek eskolara eraman, horietako bat kontatu eta haurrei proposatu diet Lionnik bezala collagearen teknikarekin DIN A3 formatuan lanak egitea. Nik liburuetan agertzen diren animalietako batzuen gorputzak osatu ditut, adibide bezala haiei erakusteko, eta guztion artean liburuak begiratu ondoren, bakoitzak erabaki du zer egin nahi duen.

Oraingoz, talde batek bi saio egin ditu, eta taldekide guztiek haien lanak bukatu dituzte, eta beste talde batek saio bakarra egin du (batzuk saio bakarrean bukatu dute egin nahi zutena, eta beste batzuk oraindik osatzen jarraitu nahi dute). Hirugarren taldearekin oraindik ez naiz hasi.

Arte plastikoetako portfolioan jasoko ditut prozesua eta emaitzak, eta oraingoz hemen jasoko dudan bakarra nire buruari buruzko iritzia izango da. Lehen taldearekin saioa hasi nuenean pixka bat estutu nintzen, ikusi nuelako haurretako batzuk marrazkiak kartoi-mehean nola egin nituen erakutsi ondoren collagea egin ordez zuzenean marrazten hasi zirelako (ene, zeinen gaizki azaltzen dudan nire burua!), baina gero bikoteka haiekin haitz egiten jarraitu eta lortu nuen egoera birbideratzea. Txokoetan talde txikietan aritzea abantaila da horretarako, aukera ematen duelako banaka zuzenean hitz egiteko. Bestetik, haurretako batek nik kartoi-mehean egindako ereduak erakutsi nizkienean sobra ere egitekoa zailegia zela erabaki zuen, eta jarrera itxi-itxia hartu zuen, hark egingo ez zuela esan eta mahai azpian gordeta. Hura ere nahiko ondo bideratzea lortu nuen, material gehiagoren bila biltegira nirekin eraman eta joan etorrian hitz eginda. Horren ondoren, irudi mordoa egin ditu bi saioetan eta oraindik gehiago egin nahi ditu hirugarrenean. Beraz, lehenengo taldearekin gauzak nahiko ondo joan direla esan daiteke.

Bigarren taldean beste haur bat egoskortu egin zait, taldeko besteek aurrea hartu diotela ikustean etsi eta ezer egingo ez zuela esan duelako. Honekin zailagoa izan da egoerari buelta ematea, eta bakea izatearren, taldeko beste kideak lardaska ez zitzan, azkenean bere irudia marraztu eta moztu behar izan dut. Besteak ondo aritu dira, baina batzuk erabaki dute lehen saioan lanak amaitutzat ematea, niri osatzeko aukera dutela iruditu zaidan arren.

Jarduerari buruz oraingoz egin dezakedan balorazioa ondokoa da: positiboa iruditu zait haur bakoitzak berak egin nahi duena aukeratu ahal izatea; liburuetako ereduak erabiltzea interesgarria izan daitekeela uste dut, trebetasun asko lantzea ahalbidetzen duelako eta, aldi berean, tokia uzten diolako norberaren sormenari; tutorea gelan bakarrik egonda ez dut posible ikusten jarduera nik egin dudan bezala burutzea, haurrek laguntza asko behar dutelako eta beste txokoetaz ezingo lukeelako arduratu; eta tutoreak bakarrik lantzeko bururatzen zaidan modu bakarra aurretik animalien irudi mordoa fitxetan prestatu eta haurrei horien artean gustuko dituztenak moztu eta haiekin collagea egitea da.

Nire burua nola ikusi dudan gogoeta eginda, esango nuke berde ikusi naizela; oso berde. Materialak eta prozedura nahiko ondo prestatu ditudala uste dut, baina nire arazo nagusia da txoko batean jarduera hau dinamizatzeari horrenbesteko arreta eman behar diodala, denboraren kontrola erabat ahazten dudala. Begirada periferikoa eta horiek guztiak kimera hutsa dira niretzat. Ordularia begiratzeko astirik ere ez dut. Ez dakit, inoiz tutore lanetan hasten banaiz, martxa hartu arte haurrak munduko gauza sinpleenekin aspertu beharko ditut, nire mugak pixkanaka gainditu arte. Fitxak eta fitxak!Tutoreak esan dit praktiken amaieran komeni zaidala bi egun oso nik antolatu eta eramatea, denborak kontrolatzeko eta bakarrik zer nolako jarduerak aurrera eramatea posible den ohartzeko. Ea ordurako nire jarduna hobetzen dudan. Berari dena ateratzen zaio hain erraz eta ondo!

Bestetik, asko kosta zait haurrak ekoizten hasi aurretik eta ekoizten dauden bitartean interpretaziora eta behaketara erakartzea; gehienei ez zaie interesatu pentsatzea, eta egin besterik ez zuten nahi. Taldean guztien lanak aztertu eta komentatzeko interesa pizterik ere ez dut lortu. Horregatik, haur bakoitza bere ekoizpena egiten ari zen bitartean inguruan ibili behar izan dut, zerbait itsatsi aurretik ereduan horrela jarrita ote zegoen galdetzeko (sakontasuna eta perspektiba lantzeko aukera ematen zuten ereduek). Batzuk galderari heldu diote, eta bat ondoren etorri zait erakustera nola lortu duen bere krokodiloaren lau hanketatik bi gorputzaren gainetik eta beste bi atzetik itsastea, baina beste batzuk ez. Arte plastikoetako portfoliora irudiak igotzen ditudanean askoz hobeto ulertuko da esan nahi dudana.

Ipuinei lapatuta

Joan den lauhilekoa ipuinen aldia izan da niretzat; guztiak ipuinen inguruan egin du bira. Haur literaturaren ikasgaiaz gain, besteetan ere ipuinetara jo dut lanak egiteko.

Bereziki interesgarria iruditu zait arte plastikoen inguruan landutako jarduera didaktikoa, ipuin beraren (Txanogorritxo) bi bertsio alderatzeari buruzkoa. Ariketa polita iruditzen zait haurrek begirada kritikoa lantzen hasteko.

Arte Plastikoen portfolioa

Ikasturte honetan kosta egiten ari zait lana blogerantz bideratzea, eta spin-off mordoxka sortzen ari zaizkit. Horietako bat Arte Plastikoak IIko portfolioa da. Lana blogean egiten hasi banintzen ere, iruditu zitzaidan hau ez zela formaturik egokiena, eta Wix plataforman webgune txiki bat sortu nuen. Bertara eraman nituen hemen ikasgaiaren inguruan idatzitakoak eta horren gainean egin nuen lan.

Hementxe dago emaitza, oraingoz oso pozik utzi nauena. Bigarren lauhileko honetan zehar espero dut portfolioa osatzen jarraituko dugula, irakaslea aldatuko badigute ere.

Haur Hezkuntzarako arte plastikoetako proposamen baten deskribapena: taldeko ondorioak

Talde txikian eztabaidatu dugu gure esperientzia, eta oso antzekoa izan dela ikusi dugu. Orokorrean, arte plastikoen inguruan egiten diren jarduerek motrizitate fina lantzea dute helburu, eta oso gidatuak daude. Normalean, haurrek eredu baten gainean egiten zuten lan (fitxa bat).

Batzuetan, gainera, oso denbora gutxi ematen zaio gaiari.

Haur Hezkuntzarako arte plastikoetako proposamen baten deskribapena

Joan den ikasturtean Practicum Iean izan nuen esperientzian arabera egingo dut ariketa hau. Lau urteko gelan hiru txoko zeuden, eta horietako bat plastika txokoa zen. Beste biak puzzle txokoa eta eraikuntza txokoa ziren.

Irakaslearen eta ikasleen paperari dagokionez, uste dut nahiko esanguratsua dela txokoei buruzko ikuspegi orokorra: eraikuntza eta plastika txokoak haurrek modu nahiko autonomoan lan egiteko txoko gisa ikusiak ziren, eta puzzle txokoa, aldiz, noizean behin fitxak erabiltzen zirenez, irakaslearen aldetik parte-hartzen zuzenagoa behar zuen txokoa bezala ikusten zen.

Plastikako txokoan mahaiak eta astoak zeuden. Txokoari begira zeuden apaletan hainbat material zegoen: papera, guraizeak, arkatzak, argizariak, plastidecor antzeko margoak, plastilina, gometsak, papera zulatzeko puntzoiak eta horietarako oinarri bigunak eta abar. Astoen oinarrian tenperaz betetako ontziak zeuden, bakoitza bere pintzelarekin (horia, gorria, urdina, berdea). Kola eta hura zabaltzeko egurrezko makilatxoak beharrezkoa zenean ateratzen ziren ontzi txikietan.

Astoetan tenperarekin normalean formatu handia erabiltzen zen (DIN A3), eta mahaietan txikia (DIN A4). Ariketa batzuk haur guztiek egin behar zituzten (adibidez, gai zehatz bati buruzko margolana, edo fitxa bat puntzoiarekin zulatzea edo koloreztatzea), baina beste askotan txokoko jarduerak libreak ziren, haur bakoitzak nahi zuena margotuz. 

Adibidez, udazkenari buruzko proiektua landu zen ni han izan nintzen asteetan, eta haurrek gaztaina batzuen fitxa koloreztatu zuten (gaztainak kolore ubel eta horiz koloreztatu zuen haur baten lana "zuzendu" egin zen, niri dudak sortu zizkidan zerbait), hiru hosto desberdin zituen beste fitxa bat puntzoiarekin zulatuta hostoak banatu eta horiek ere koloreztatu ziren, eta zuhaitz bat margotu zuten tenperaz.

Eguberriak gerturatzean, komuneko paperaren tutuak erabilita eta fitxa bateko zuhaitza koloreztatu eta apainduta, haurrek etxera eramateko eguberrietako zuhaitza egin zuten. Orduan laguntza gehiago behar izan zuten, haiek tenperaz koloreztatutako tutuak lehortzen jartzen, adibidez.

Haurrek aste horietan egin zuten antzerki bati buruzko horma-irudia egin zen ere. Gelako haur baten arrebak zuhaitz handi bat eta txoriak marraztu zituen, eta gelako haurrek apaindu egin zuten guztia collagearen bitartez (orri batean haur bakoitzak bere eskuen siluetak marraztu eta guraizez moztu eta koloreztatu ondoren, eskuak zuhaitzaren adarrak balira bezala itsatsi zituzten horma-irudian).

Gelako neskak oso interesaturik zeuden paperean koroak marraztu, haiek koloreztatu eta apaindu, moztu eta buruan jartzen. Eraztunak ere egiten zituzten teknika bera egiten. Hura ez zen irakasleak proposatutako jarduera izan, haiengandik sortua baizik. Bat hasi, eta beste guztiak haren atzetik hasten ziren horrelakoak egiten.

Ni han egon nintzen asteetan ez nuen ikusi artelanen eredurik haurrei erakusten zitzaienik, eta irakasleak erabili zituen baliabideak aurreko urteetako fitxak izan ziren. Kexu zen denborarik ez zuela jarduera eta baliabide berriak bilatzeko, adibidez Eguberrietan etxera zerbait eramateko prestatzeko orduan.

Nire ustez plastikako txokoaren helburu didaktiko nagusia haurren motrizitate fina garatzea zen. Modu kritikoan begiratuta, esango nuke ez zitzaiola puzzle txokoari (matematikari) bezainbesteko garrantzirik ematen. Agian eraikuntza txokoa zen irakaslearen aldetik prestakuntza eta planifikazioari dagokionez arreta gutxien jasotzen zuena, eta ondoren plastika txokoa. Puzzle txokoan, aldiz, buelta gehiago ematen zitzaizkion zein jarduera proposatu pentsatzeari, eta haurrek egindako lanen jarraipena egiten zen (adibidez, eskura zituzten puzzle guztietatik zeintzuk bakarrik burutu zituzten eta zeintzuk laguntzarekin jasotzen zuen irakasleak idatziz).

Artea eta adimenaren sorkuntza: ideietako batzuei buruzko irudiak

Aurreko sarreran landutako testuko 1, 6, 9, 10 eta 12 puntuei buruzko irudiak bilatu behar ditugu.

1. puntua

6. puntua

9. puntua

10. puntua

12. puntua

Artea eta adimenaren sorkuntza: ideia nagusiak

Portfolioaren bigarren ariketarako, gure irakasleak eskatu digu Eisner-en 2004ko El arte y la creación de la mente. El papel de las artes visuales en la transformación de la conciencia liburuko 10. kapitulua irakurtzeko, bertan azaldutako hamahiru ideien artean bakoitzarentzat garrantzitsuenak direnak aukeratzeko eta norberaren hitzetan azaltzeko. Ondoren, gure talde txikian eztabaidatu eta taldeko lau ideia nagusiak erabakiko ditugu. Nik aukeratutakoak ondokoak dira:

1. Esanahiak askotarikoak dira, eta horiek sortzeko beste hainbat bitarteko behar ditugu

Gizakiaren zeregin garrantzitsuenetako bat esanahiak eraikitzea da, hau da, ikastea. Hezkuntzak, noski, ikaskuntzan paper garrantzitsua du. Esanahiak sortu eta ulertzeko bitarteko diferenteak digu eskura, eta horietako bakoitza erabiltzen trebatu beharra dugu bakoitzari ahalik eta etekin handiena atera ahal izateko, ez baitira norbanakoaren heltze prozesuaren bitartez modu automatikoan garatzen. Gainera, bitarteko horietako bakoitzaren bidez gai baten inguruan esanahi osagarriak eraiki daitezke. Beraz, zenbat eta bitarteko gehiago ezagutu, orduan eta esanahi aberatsagoak eraiki ahal izango dira. 

Eskolak esanahiak eraikitzeko bide gutxi batzuei eskaintzen die arreta gehien: hitzezko hizkuntza eta matematika. Haurrak horietan trebatzeko ahalegin handiak egiten dira, eta horretan ematen dira eskolako ordu gehienak. Arteek (plastikoak, musikak, dantzak, antzerkiak) ikasteko bide berriak eskaintzen dituzte, hitzezko hizkuntzak eta matematikak eskaintzen dituztenen osagarri direnak, eta horiek bezain baliotsuak.

2. Harreman kualitatiboei buruzko iritziak ezagutza somatikoan oinarritzen dira

Ikasteko beste modu batzuetan ez bezala, arteetan esanahi berriak elementuen harreman kualitatiboei erreparatuz eraikitzen dira. Harreman kualitatiboei buruzko iritziak norberaren barrura begiratuta sortuko dira, zentzumenen bitartez sortzen zaizkigun sentsazioetatik abiatuta. Sentsazio horiek hautemateko gaitasuna, sentsibilitatea, garatu egin behar da, eta garapen horren bidez lortuko da bizitzaren zentzu estetikoa.

Arteek sentsibilitate hori lantzeko eta garatzeko aukera eskaintzen dute, ikasteko beste bideek sustatzen duten pentsatzeko moduarekiko desberdina den pentsatzeko modua sorrarazten dute.

9. Eskolako ikasketa-eremu guztien artean, arteak dira dibertsitatea, indibidualtasuna eta ezustekoa gehien sustatzen dutenak

Egungo eskolan (eta munduan) uniformizaziorako, homogeneizaziorako eta estandarizaziorako presioak oso nabarmenak dira. Arteek aukera paregabea eskaintzen dute indar horiei aurre egiteko eta sormena bultzatzeko.

Bestetik, bizitzako esperientziak gero eta aurreikusteko modukoagoak dira; ezustekoari toki gutxi egiten diogu. Eskolan ere horrelaxe gertatzen da, eta ezustekoa eta akatsa etsai bezala ikusten dira. Arteek ezustekoari atea irekitzen diote, sortzeko prozesuan zehar malgutasunaren bitartez.

Arteen bidezko ikaskuntza ebaluatzeko ezinbestean hartu beharko dira indibidualtasuna, aniztasuna eta ezustekoa kontuan. Horrenbestez, ebaluazioak ezingo du izan aurretik finkatutako helmuga jakin eta bakarrarekiko egindako bidearen neurketa, ikasle bakoitzaren ibilbidearen azterketa baizik.

12. Arteen bidez hazteko aukerak amaigabeak dira

Garuna biologikoa den artean, adimena edo gogamena kulturala da. Eskolak paper garrantzitsua du adimenaren garapenean, haurra kulturarekin harremanetan jartzeko bitarteko nagusietako bat delako. Bestetik, hezkuntzak norbanakoaren garapenari egin dakiokeen ekarpenik nagusia bizitzan zehar ikasteko interesa piztea da.

Arteek norbanakoa bir-sortzeko aukera eskaintzen dute, artelana sortzeko prozesuan norbanakoaren izaera islatuko duen emaitza lortzen baita, eta emaitza hori beste bir-sortze baterako abiapuntua izango delako. Beraz, arteek etengabe ikasteko prozesu ziklikoak jartzen dizkiote eskura gizakiari.

Taldean eztabaidatu dugunean, ikusi dugu guztiok komunean jasotako ideia bakarra bederatzigarrena dela eta eztabaida labur baten ondoren, erabaki dugu ondoko ideiak proposatuko ditugula talde bezala: 1, 4, 6 eta 9.

Arte Plastikoak eta Ikusizko Kultura II - Portfolioaren sarrera

Eskolen lehen egunean irakasleak eskatu digu irakasgaiari buruzko sarrera idatz dezagun, abiapuntu gisa. Lan interesgarria izango da, aurrerago ondo egongo baita irakasgaia lantzen hasi aurretik pentsatutakoa amaierako gogoetekin alderatzea.

Zein da irakasgaiaren programa?

Zoritxarrez, lehen eguneko eskoletara berandu iritsi nintzen, eta irakaslearen hasierako azalpenak galdu nituen. Horregatik, irakasgaiaren edukiak zeintzuk izango direnaren inguruan ulertu dudana EHUko web orrian graduari buruz irakasgaiaren gida eskuan hartuta azalduko dut. Horren arabera, iruditzen zait irakasgaian ondoko alderdiak landuko ditugula aurreikusten dela:

• Norberaren arte-hizkuntza garatzea, aberastea eta hobetzea.
• Haur Hezkuntzako curriculumak arte plastikoei eta ikusizko kulturari buruzko ikuspegia eta edukiak aztertzea eta kritikoki ebaluatzea.
• Arte plastikoak eta ikusizko kultura haurren ikuspegitik eta haurrekin lantzearen inguruko hezkuntza-ereduak aztertzea.
• Haur Hezkuntzan arte plastikoak eta ikusizko kultura lantzeko irakaslearentzat baliabide praktikoak esploratzea.
• Irakaslearen sormena sustatzeko estrategiak praktikan jartzea.
• Haur Hezkuntzan gai honi buruzko proposamen didaktikoen diseinua lantzea modu praktikoan.

Zer ikasi nahi dut nik irakasgaian?

Hiru helburutan laburbildu dezaket irakasgaian lortu nahi nukeena:

• Haur Hezkuntzan arte plastikoak eta ikusizko kultura nola lantzeari buruzko nire ikuspegia eraikitzea, gelakideekin elkarlanean eta elkarrekintzan. Haur Hezkuntzako irakasle bezala hizkuntza plastikoari eta ikusizko arteari buruz zer, nola, zergatik eta zertarako landu galderei behin-behineko erantzun bat eman nahi nieke ikasturtearen amaierarako.
• Haur Hezkuntzako materialen alderdi plastikoa kritikoki analizatu eta ebaluatu ahal izateko irizpideak argitzea, gelakideekin elkarlanean eta elkarrekintzan. Hau da, aurrerantzean Haur Hezkuntzarako baliabide eta materialak irakasgaiaren ikuspuntutik modu kritikoan baloratzeko gutxieneko gaitasuna garatu nahi nuke.
• Arte plastikoekin eta ikusizko kulturarekin zuzenean esperimentatzea eta prozesu horretaz gozatzea. Etorkizunean arte plastikoak eta ikusizko kultura Haur Hezkuntzako ikasleekin modu egokian lantzeko, ezinbestekoa iruditzen zait neronek horretarako zaletasuna edukitzea, eta gaia esperientzia pertsonal atseginekin lotzea.

Ebaluazioaren aurreikuspena

Irakasgaiaren zein alderditan ibiliko ote garen hobeto, eta zeintzuetan okerrago, baita lortzea espero dugun nota zehaztu dezagun eskatu zaigu ere.

Zailtasun gehien arte plastikoen arloan trebetasuna garatzearen inguruan pentsatzen dut izango dudala, menderatzen ez dudan hizkuntza delako eta nire bizitzan zehar gutxien landu dudana delako. Hori bai, nire alde dut landu dudan gutxia gozamen handiz egin dudala, eta horregatik ez dit inolako estutasunik sortzen erronkak. Irakasleak azaldu duenez, lantzen dugunaren gainean gogoeta egitea eta horretarako hitzezko hizkuntza erabiltzea izango da irakasgaian landuko den alderdietako bat, eta hori izango da dudarik gabe hobekien egingo dudana, hitzezko hizkuntzan eroso sentitzen naizelako eta gogoeta egitea gustuko dudalako. 

Notaren inguruan, zintzoa izango naiz: lehen mailan gai honi buruz izan genuen irakasgaian ateratako nota oso ona izan bazen ere, orain arte graduan atera dudan baxuena izan da, eta ez nuke oraingoan hori errepikatu nahi. Hala ere, notek badute nolabaiteko subjektibotasuna (zer ebaluatuko da, ibilbidea eta esfortzua, ala emaitza finala? trebetasuna ala ahalegina? ...), eta zenbakia ez da gehien interesatzen nauena, garrantzitsua bada ere. Orduan baino gehiago ikasi nahi dut, hori da niretzat garrantzitsuena, eta horrek nota harrekiko isla badu, ondo, baina bestela ere ez dit lorik kenduko.

Hezkuntza-sistemari esker, ala bertatik iraganatik ere?

Azken aste hauetako lanak eta azterketa prestatzeko beharragatik pilatu zaizkit blogerako gordeta nituen gaiak, baina hementxe nago, didaktika ikasten jarri aurretik hitz batzuk idazteko asmoz.

Egun berean EL PAISen bi elkarrizketa irakurri nituen, bata Antony Hegarty abeslariari egina, eta bestea Milo Manara komikigileari. Biek badute komunean ezaugarri bat, artista izatea, eta sarrerari izenburua ematen dion galdera etorri zitzaidan burura. Hezkuntza-sistemak bultzatu ala bideratuko ote zituen haien talentuaren garapenean? Ala horri kontra eginez egin ziren artista? Gogora etorri zitzaidan ere nire haurtzaroko gelakide bat, egun artista dena, umetan etengabe komikiak marrazten ibiltzen zena. Ez dut gogoratzen inoiz eskolan dohain hori goraipatu zitzaionik, eta suposatzen dut hari galdetzekotan ziurrenik esango zuela hezkuntza formala burutu izanagatik ere, artista izatea lortu zuela.

Oso bestelakoa dirudi petromonarkietako alaben gain hezkuntzak izan duen eragina, egunkari berean agertzen den berriaren arabera. Gurasoek ezarritako ezkontzik ez omen dute nahi, ezta etxean haurrak hezten geratu nahi, unibertsitatetik igaro ondoren. Normala, askatasun (erlatiboa) existitzen dela jakin ondoren, urrezko kaiola batean izanda ere, bizitzak triste samar dirudi.

Artistak eta hezkuntzara bueltatuz, nolakoa beharko luke aipatutakoak bezalako artistak sortuko dituen hezkuntza-sistemak? Idurre Tolosak eman zigun pista bere blogean, Malaguzziren poema batean oinarritutako bideoa jarri zuenean. Malaguzziren ustez 100 hizkuntzekin jaiotzen gara, eta eskolak (besteak beste) pixkanaka-pixkanaka baina atsedenik eman gabe, larrutzen gaitu 100 zeuden tokian bakar bat utzi arte.

Loreak lauhilekoa hastean orain arte ikasitakoa ahaz dezagun eskatzen zigun, baina irakasle izateko ikasketa hauetan egin beharreko lana ez al da ba 99 hizkuntza horiek berrikastea izango, oraindik ere gehiago galtzen eta ahazten ibili beharrean?

Zertarako edertasuna?

Iratik bere blogean gogorarazi zigun astean zehar, eta nik ere gordea nuen txoko bat nazioarteko poesiaren egunerako. Hausnarketa polita duzue horren inguruan blog honetan.

Nik gaia zertxobait ireki nahi nuke, eta Haur Hezkuntzari eta lauhileko honetako ikaskuntzei lotu. Hezkuntzaren Psikologian motibazioaren inguruan ari gara lanean. Beñatek, adibidez, bota digu bere blogetik hausnarketarako deia. Gelan baditugu kide mordoxka bat edertasunari buruz, arteari buruz, asko dakitenak, musika eta dantzaren arloan urte askoz aritu ondoren. Beste askok agian ez dute taldearekin partekatu, baina edertasunaren bila dabiltza ere (ez bakarrik tabernetan ordu txikietan, hori ederra den arren!). Edertasuna zer da, oinarrizko beharra, ala goi-mailakoa? Galdera potoloa da, ezta? Zein toki egiten zaio edertasunari hezkuntzan? Egokia al da?

Edertasuna egungo egoera sozial eta ekonomikoari begirada kritikoarekin lotuz, baita azken egun hauetan gelakideak egiten ari garen unibertsitatearen inguruko hausnarketari ere, 90. hamarkadan Luis Eduardo Autek sozialismoaren "pelotazoari" egindako kritika abestuaren letra eta bideo bat uzten dizkizuet:

La belleza

Enemigo de la guerra
y su reverso, la medalla
no propuse otra batalla
que librar al corazón
de ponerse cuerpo a tierra
bajo el paso de una historia
que iba a alzar hasta la gloria
el poder de la razón
y ahora que ya no hay trincheras
el combate es la escalera
y el que trepe a lo mas alto
pondrá a salvo su cabeza
Aunque se hunda en el asfalto
la belleza...

Míralos, como reptiles,
al acecho de la presa,
negociando en cada mesa
maquillajes de ocasión;
siguen todos los raíles
que conduzcan a la cumbre,
locos por que nos deslumbre
su parásita ambición.
Antes iban de profetas
y ahora el éxito es su meta;
mercaderes, traficantes,
más que nausea dan tristeza,
no rozaron ni un instante
la belleza...

Y me hablaron de futuros
fraternales, solidarios,
donde todo lo falsario
acabaría en el pilón.
Y ahora que se cae el muro
ya no somos tan iguales,
tanto vendes, tanto vales,
¡viva la revolución!
Reivindico el espejismo
de intentar ser uno mismo,
ese viaje hacia la nada
que consiste en la certeza
de encontrar en tu mirada
la belleza…