Orain arte ez dut blogean jaso lauhileko honetan izugarrizko gozamena ematen ari zaidan Komunikazio Gaitasuna II irakasgaia. Egia da praktikan irakasgaia bitan banatu izanari (teoria irakasle batekin lantzen dugu, eta praktikak beste batekin, baina errealitatean banatutako bi irakasgai motz bihurtu dira) abantaila baino desabantaila gehiago ikusten dizkiodala baina, hala ere, oso gustuko dut/ditut. Aurreko ikasturtean Komunikazio Gaitasuna I oso interesgarri iruditu zitzaidan ere.
Haur Hezkuntzako irakaslearen komunikazio gaitasunen inguruan hausnartuz hasi genituen eskolak, eta atal praktikoa horiek lantzera bideratzen ari da bereziki. Azaletik begiratuta, pentsa liteke Haur Hezkuntzan aritzeko irakaslearen komunikazio gaitasuna ez dela gai garrantzitsua; izan ere, adin horietan haurrak hizketan hasi berriak dira, eta hizkuntza idatziari dagokionez, gure gizartean "benetan" balio duena, etaparen bukaeran hastapenak baino ez dira lantzen. Beraz, zer inporta dio irakasleak hobetoxeago edo okerxeago hitz egiten badu?
Ba, ikasi dugunaren arabera, berebiziko garrantzia du, umeek hizkuntza orokorretik zehatzera garatzen dutelako. Haur Hezkuntzaren ondoren etorriko diren etapetan hizkuntzaren inguruko trebetasun eta konpetentzia zehatzagoak behar bezala garatu ahal izateko, Haur Hezkuntzako etapan zehar lortzen duten hizkuntzaren ezagutza globalak egokia behar du izan, eta irakasleak ardura galanta dauka horren garapenean.
Ba, ikasi dugunaren arabera, berebiziko garrantzia du, umeek hizkuntza orokorretik zehatzera garatzen dutelako. Haur Hezkuntzaren ondoren etorriko diren etapetan hizkuntzaren inguruko trebetasun eta konpetentzia zehatzagoak behar bezala garatu ahal izateko, Haur Hezkuntzako etapan zehar lortzen duten hizkuntzaren ezagutza globalak egokia behar du izan, eta irakasleak ardura galanta dauka horren garapenean.
Bestetik, denbora dezente eman dugu ahozko hizkuntza lantzen, behar bezalako arreta jasotzen ez duen beste alderdi bat; irauteko jaiotzen ez denez (idatzizkoa ez bezala), zergatik kezkatu ahozkotasunaz, ezta? Ba, jesus, horretan aditu direnek sekulako mamia ateratzen diote gaiari, eta prosodiaren garrantziaz ohartzeko aukera izan dugu.
Landutako beste gai bat euskarari buruzkoa da baina, egia esan, beste edozein hizkuntzari aplika dakioke: euskara batuaren eta euskalkien erabilera eta horiei egin beharko litzaiekeen tokia Haur Hezkuntzan (eta gure bizitzan, orokorrean). Gai horrekin bai ari naizela gozatzen! Benetako aurkikuntza suposatu du niretzat hizkuntzalaritzan gai hori lantzen ari direla jakiteak, eta aztertu ditugun proposamenak erabat bat datoz urteetan izan ditudan kezkekin.
Ulertu dudanaren arabera, eta agian urrunegi noa nire interpretazioan, euskara batuak euskalkiekiko izan duen eragina nolabait konparagarria da erderei euskararekiko egozten zaienarekin, bereziki batua ahozko erregistroetara iragan eta barietate berriak sortzen hasi delako. Bestetik, 60ko hamarkadatik hona euskara bateratzeko ahaleginak indar handiz bultzatu dira (eta horrela behar omen zuten, euskarak iraungo bazuen) eta, jakina, zail samarra da bateratzeari kementsu ekitea bidean aniztasuna galdu gabe. Eta euskarak bazuen (oraindik ere, ba al du?) egundoko aniztasuna eta aberastasuna, neurri handi batean euskalkiei esker. Orain, euskara batua ia eraikita dagoenez, badirudi indarrak aniztasun eta aberastasunari eustera bideratu beharko genituzkeela.
Hizkuntzalaritzaz pitzik jakin gabe ikasitakoak dira guzti hauek, irakasgaian eman zaizkigun irakurgaietako batzuetan nahiko galduta ibili ondoren eraikitakoak, eta hortxe ikusten diot koska gaiari: graduan ez dugula gaia nahikoa landuko irakasle izatera iristen garenean kanpoko baliabiderik gabe bide horretan modu eraginkorrean lagundu ahal izateko. Interesa piztu zaigu, saiatuko gara, baina horrekin ez da nahikoa izango proposatzen zaizkigun helburuak lortzeko.
Ulertu dudanaren arabera, eta agian urrunegi noa nire interpretazioan, euskara batuak euskalkiekiko izan duen eragina nolabait konparagarria da erderei euskararekiko egozten zaienarekin, bereziki batua ahozko erregistroetara iragan eta barietate berriak sortzen hasi delako. Bestetik, 60ko hamarkadatik hona euskara bateratzeko ahaleginak indar handiz bultzatu dira (eta horrela behar omen zuten, euskarak iraungo bazuen) eta, jakina, zail samarra da bateratzeari kementsu ekitea bidean aniztasuna galdu gabe. Eta euskarak bazuen (oraindik ere, ba al du?) egundoko aniztasuna eta aberastasuna, neurri handi batean euskalkiei esker. Orain, euskara batua ia eraikita dagoenez, badirudi indarrak aniztasun eta aberastasunari eustera bideratu beharko genituzkeela.
Hizkuntzalaritzaz pitzik jakin gabe ikasitakoak dira guzti hauek, irakasgaian eman zaizkigun irakurgaietako batzuetan nahiko galduta ibili ondoren eraikitakoak, eta hortxe ikusten diot koska gaiari: graduan ez dugula gaia nahikoa landuko irakasle izatera iristen garenean kanpoko baliabiderik gabe bide horretan modu eraginkorrean lagundu ahal izateko. Interesa piztu zaigu, saiatuko gara, baina horrekin ez da nahikoa izango proposatzen zaizkigun helburuak lortzeko.
Euskalkien inguruan, eta komunikazio gaitasunaren inguruan, urteetan egiten ausartu ez naizen ariketatxo bat egin dut. Lotsa baino, errespetu kontuagatik uste dut ez dudala saiakerarik egin orain arte, eta emaitzak hemen jasoko ditut. Jakina da estandarra edo batua gutako batzuren euskalkitik gertuago dagoela, eta horrek asko errazten digula egunerokoa. Hala ere, behin baino gehiagotan egokitu zait bizkaieraz hitz egiten duen entzulegoari zuzentzea, eta deseroso sentitu naiz haiengana gerturatu ahal ez izateagatik. Bestetik, ariketa gisa, interesgarri iruditu zait beste barietate klasiko batzuetako hiztunek batuan aritzeko egin behar duten esfortzuaz jabetzea, eta hori esperimentatzeko modurik hoberena ez al da ba neroni kontrakoa egiten saiatzea?
Nire burua prestatzearren, ondoko bi iturrietara jo nuen: bizkaierari buruzko Web orri bat, eta Labayru Ikastegiaren argitalpen bat. Prestakuntzarako denbora gutxi izan nuen, eta gainetik irakurri baino ez nituen egin. Hantxe ibili nintzen, "aditzak, zatozte nigana!" nire buruari eskatuz, eta horiek ezetz, ez zutela etortzeko asmorik... Bizkaieraz ari naizenik ezin esan daiteke, baina ariketa gisa arrakastatsu iruditu zitzaidan, batetik bestera igarotzeko zailtasuna ezagutzeko aukera eman zidalako, baita hizkuntzarekin jolasteko ere. Azken batean, hizkuntza beti izan da jolas niretzat, ikastea bera bezala. Helduak garenean badirudi zerbaitetan saiatu eta ondo burutzen ez badugu emaitza okerra dela pentsatu behar dugula. Gehiagotan pentsatu beharko genuke jolasean ari garela, eta horrela ikusita ni "bizkaieraz ariko banintz bezala jolasean" nengoke bideoan, besterik ez, ezta?
Nire burua prestatzearren, ondoko bi iturrietara jo nuen: bizkaierari buruzko Web orri bat, eta Labayru Ikastegiaren argitalpen bat. Prestakuntzarako denbora gutxi izan nuen, eta gainetik irakurri baino ez nituen egin. Hantxe ibili nintzen, "aditzak, zatozte nigana!" nire buruari eskatuz, eta horiek ezetz, ez zutela etortzeko asmorik... Bizkaieraz ari naizenik ezin esan daiteke, baina ariketa gisa arrakastatsu iruditu zitzaidan, batetik bestera igarotzeko zailtasuna ezagutzeko aukera eman zidalako, baita hizkuntzarekin jolasteko ere. Azken batean, hizkuntza beti izan da jolas niretzat, ikastea bera bezala. Helduak garenean badirudi zerbaitetan saiatu eta ondo burutzen ez badugu emaitza okerra dela pentsatu behar dugula. Gehiagotan pentsatu beharko genuke jolasean ari garela, eta horrela ikusita ni "bizkaieraz ariko banintz bezala jolasean" nengoke bideoan, besterik ez, ezta?
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina